De ziekteverschijnselen van Covid-19 (SARS-CoV-2 virus) verschillen per persoon, maar typeren zich meestal door een droge hoest, vermoeidheid, neusverkoudheid en/of koorts. De symptomen ontstaan meestal 2-14 dagen na besmetting met het virus. Tevens komen keelpijn, diarree, kortademigheid en hoofdpijn regelmatig voor.[1]
Covid-19 infectie
Uit onderzoek is bekend dat het coronavirus SARS-CoV-2 cellen infecteert via de receptor angiotensine converting enzym 2 (ACE2). Dit is een eiwit, dat het virus gebruikt om zich aan onze cellen te binden en deze binnen te dringen. ACE2 is een soort ‘huissleutel’, waarmee het coronavirus onze cellen weet binnen te dringen. ACE2 is te vinden op verschillende cellen en weefsels, waaronder in cellen in onze neus, mond en longen. Het coronavirus infecteert de bovenste en onderste luchtwegen inclusief het neusslijmvlies, waardoor het virus zich snel verspreidt.
Het coronavirus SARS-CoV-2 kan verschillende organen aantasten, zoals de longen en nieren, maar ook neurologische symptomen veroorzaken. Het virus wordt ook gevonden in het epitheel van de mondholte, tong en speekselklieren. De aanwezigheid van ACE2 in de mondholte en tong kan de hoge incidentie van (tijdelijk) geur -en smaakstoornissen verklaren.[2]
Smaakstoornissen
Doordat het virus wereldwijd veel mensen heeft besmet, zijn er veel data verzameld over het ziekteverloop- en verschijnselen. Hierdoor zijn de afgelopen maanden veel wetenschappelijke artikelen verschenen over Covid-19 en orale klachten. Zo bleek uit een recente systematische review dat smaakstoornissen bij 49.8% van de coronapatiënten voorkomt.[3] In Europa en Noord-Amerika komen smaakstoornissen vaker voor dan in Azië. Er werden significante associaties met smaakstoornissen gevonden bij vrouwelijke patiënten en patiënten met een minder ernstig Covid-19 ziekte verloop.[4,5]
De prevalentie van reuksmaakstoornis (anosmie)en smaakstoornis (dysgeusie) waren aanwezig in respectievelijk 74.9% en 81.3% bij een mild tot ernstig ziekteverloop van Covid-19.[6] Tevens werd xerostomie vaak gerapporteerd door coronapatiënten. Xerostomie werd mogelijk veroorzaakt door medicijngebruik, verstopte neus en mondademhaling, voedingstekorten, angst en stress ten gevolge van Covid-19 en diabetes mellitus.[4,5] Maar kan het virus ook andere orale problemen veroorzaken ?
Orale laesies
De meeste gerapporteerde orale laesies bij Covid-19 zijn aftenachtige en herpetiforme laesies, candidiasis, bloedblaren en mucositis.[4,5,7] Orale laesies werden door de hele mondholte gevonden, maar werden vaker gezien op de orale mucosa en de tong.[3,5] Tevens kwamen glossitis, geografische tong, cheilitis angularis, parotitis en halitose vaker voor.[5]
De etiologie van deze orale laesies bij coronapatiënten is nog onduidelijk.[3] Het is niet duidelijk of de orale laesies een direct gevolg zijn van Covid-19 of een indirect gevolg van andere factoren zoals stress, immunosuppressie en/of medicatie.[8] Wel is vastgesteld dat orale laesies vaker voorkomen bij vrouwen, patiënten met een hogere leeftijd en een ernstiger ziekteverloop van Covid-19.
De belangrijkste predisponerende factoren lijken onder andere verminderde mondverzorging, trauma door intubatie ten gevolge van Covid-19, infecties door verminderde weerstand, stress en onderliggende ziekten zoals diabetes mellitus.[7]
Afsluitend
Als gevolg van de coronapandemie, is de kans groot dat je als mondzorgprofessionals een patient in de stoel krijgt die corona heeft gehad. Wees dus alert op signalen van mogelijke aanhoudende orale klachten of orale laesies.
Lees ook: Sociaaleconomische gezondheidsverschillen in de mondzorg
Bronnen
1.Hu, B., Guo, H., Zhou, P., & Shi, Z. L. (2021). Characteristics of SARS-CoV-2 and COVID-19. Nature reviews. Microbiology, 19(3), 141–154.
2.Lammerse, V. (2020). Wetenschap onthult hoe het coronavirus onze cellen kraakt. Scientias. [https://scientias.nl/wetenschap-onthult-hoe-het-coronavirus-onze-cellen-kraakt/]
3.Reis, V. P., Bezerra, A. R., Maia, A., Marques, L. C., & Conde, D. C. (2021). An integrative review of oral manifestations in patients with COVID-19: signs directly related to SARS-CoV-2 infection or secondary findings?. International journal of dermatology, 10.1111/ijd.15881. Advance online publication.
4.Amorim Dos Santos, J., Normando, A., Carvalho da Silva, R. L., Acevedo, A. C., De Luca Canto, G., Sugaya, N., Santos-Silva, A. R., & Guerra, E. (2021). Oral Manifestations in Patients with COVID-19: A Living Systematic Review. Journal of dental research, 100(2), 141–154.
5.Amorim Dos Santos, J., Normando, A., Carvalho da Silva, R. L., Acevedo, A. C., De Luca Canto, G., Sugaya, N., Santos-Silva, A. R., & Guerra, E. (2021). Oral Manifestations in Patients with COVID-19: A 6-Month Update. Journal of dental research, 100(12), 1321–1329.
6.Samaranayake, L.P., et al. (2020). Sudden onset, acute loss of taste and smell in coronavirus disease 2019 (COVID-19): a systematic review. Acta odontologica Scandinavica,78(6), 467–473.
7.Iranmanesh, B., Khalili, M., Amiri, R., Zartab, H., & Aflatoonian, M. (2021). Oral manifestations of COVID-19 disease: A review article. Dermatologic therapy, 34(1), e14578.
8.Halboub, E., Al-Maweri, S. A., Alanazi, R. H., Qaid, N. M., & Abdulrab, S. (2020). Orofacial manifestations of COVID-19: a brief review of the published literature. Brazilian oral research, 34, e124. https://doi.org/10.1590/1807-3107bor-2020.vol34.0124
Deze blog is een bewerking van de column die verschenen is in het Nederlands Tijdschrift voor Mondhygiëne (nr.1, 2022)
