Ankyloglossia, ook wel een te ‘kort’ of te ‘strak’ tongbandje genoemd, ontstaat wanneer het tongbandje zich uitstrekt vanaf de mondbodem tot dicht bij of aan het puntje van de tong.[1] Dit kan de tongbewegingen beperken, wat problemen kan veroorzaken bij het spreken en slikken. Daarnaast kan ankyloglossia problemen geven bij de borstvoeding en het drinken uit een fles.[1]
In de Richtlijn Borstvoeding staat dat het is belangrijk deze aandoening tijdig te herkennen, om verdere problemen met de borstvoeding en onnodig overstappen op kunstmatige zuigelingenvoeding te voorkomen. De beperking van ankyloglossia kan weer afnemen of verdwijnen door natuurlijk beloop en groei van de tong. Het is onduidelijk welke kinderen profiteren van het doorknippen van een tongriem of lipbandje (frenotomie) en welke kinderen niet.[2] Kraamverzorgers en lactatiekundigen (borstvoedingsexperts) adviseren deze behandeling wanneer borstvoeding moeilijk verloopt. Daarbij kunnen pijnklachten bij de moeder of ongemakken bij de baby ontstaan, zoals frequent spugen na het drinken of veel huilen.[3]
De NOS meldde dat frenotomieën bij Nederlandse baby’s steeds vaker worden uitgevoerd. Volgens Zorginstituut Nederland is het aantal frenotomieën sinds 2013 meer dan vertienvoudigd tot ruim 11.000 per jaar. Deze behandeling wordt vergoed voor iedereen tot 18 jaar. Kinderartsen maken zich echter zorgen, omdat zij de ingreep bijna altijd onnodig vinden en waarschuwen voor medische risico’s, zoals infecties of bloedingen.[3]
Is deze bezorgdheid van kinderartsen terecht? En wat is er uit wetenschappelijk onderzoek bekend over de prevalentie van ankyloglossia en problemen tijdens de borstvoeding en de effectiviteit van een frenotomie?
Evidentie
Een systematische review van Cordray et al. (2023) analyseerde 39 wetenschappelijke studies waarbij in totaal 5730 baby’s werden onderzocht op de relatie tussen ankyloglossia en borstvoedingsproblemen. De resultaten toonden aan dat 49,3% van de moeders problemen ondervond tijdens de borstvoeding, waarvan slechts 3,9% van deze gevallen in verband werd gebracht met ankyloglossia.[4]Daarnaast kunnen een onjuiste houding tijdens de borstvoeding, eerdere negatieve ervaringen met borstvoeding geven, anatomie, leeftijd en opleidingsniveau van de moeder, roken, gezondheid van de baby, hoeveelheid moedermelk en speengebruik ook van invloed zijn op het succes van de borstvoeding.[4]
Uit andere onderzoeken blijkt dat een frenotomie verlichting van de klachten geeft en dat aan deze ingreep geen grote risico’s lijken te zitten.[5-8] Echter wordt door sommige onderzoekers ter discussie gesteld of een frenotomie van het tongbandje in alle gevallen een nodige ingreep is en dat minder invasieve interventies, zoals myofunctionele therapie, overwogen moeten worden.[4,9]
Advies
Op online ouderfora wordt geadviseerd ‘bij twijfel over de behandeling, tóch doen’.[3] Door onderzoekers wordt aanbevolen om elke ‘casus’ afzonderlijk nauwkeurig te bekijken met een multidisciplinair team van zorgprofessionals, zoals een kinderarts en/of tandarts, logopedist en lactatiekundige. [4,9]Daarnaast zijn er betere gestandaardiseerde criteria nodig voor een nauwkeurige diagnose van ankyloglossia.[4,9]
Hoewel een frenotomie een eenvoudige ingreep met beperkte risico’s lijkt, is het de vraag of deze ingreep in alle gevallen ‘zinnige’ zorg biedt. In een tijd van stijgende zorgkosten, waarin deze ingreep door de basisverzekering wordt vergoed, is het belangrijk om zorgvuldig te overwegen of een frenotomie noodzakelijk is en om alternatieven te overwegen.
Lees ook: Orale problemen bij Covid-19-patienten
Bronnen
1.Messner AH, Walsh J, Rosenfeld RM, et al. Clinical Consensus Statement: Ankyloglossia in Children. Otolaryngol Head Neck Surg. 2020;162(5):597-611.
2.Nederlands Centrum Jeugdgezondheid. Richtlijn: Borstvoeding (2015). Geraadpleegd op 1 augsutsu 2024 via, https://www.jgzrichtlijnen.nl/alle-richtlijnen/richtlijn/?richtlijn=27&rlpag=1186
3.Nederlandse Omroep Stichting (NOS). Tongriem baby’s ’te vaak en onnodig’ doorgeknipt. (31 januari 2024). Geraadpleegd op 1 augustus 2024 via https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2506982-tongriem-baby-s-te-vaak-en-onnodig-doorgeknipt
4.Cordray H, Mahendran GN, Tey CS, et al. Severity and prevalence of ankyloglossia-associated breastfeeding symptoms: A systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr. 2023;112(3):347-357.
5.O’Shea JE, Foster JP, O’Donnell CP, et al. Frenotomy for tongue-tie in newborn infants. Cochrane Database Syst Rev. 2017;3(3):CD011065.
6.Srinivasan A, Al Khoury A, Puzhko S, et al. Frenotomy in Infants with Tongue-Tie and Breastfeeding Problems. J Hum Lact. 2019;35(4):706-712.
7.Slagter KW, Raghoebar GM, Hamming I, Meijer J, Vissink A. Effect of frenotomy on breastfeeding and reflux: results from the BRIEF prospective longitudinal cohort study. Clin Oral Investig. 2021;25(6):3431-34
8.Bruney TL, Scime NV, Madubueze A, Chaput KH. Systematic review of the evidence for resolution of common breastfeeding problems-Ankyloglossia (Tongue Tie). Acta Paediatr. 2022;111(5):940-947
9.Carnino JM, Walia AS, Lara FR, Mwaura AM, Levi JR. The effect of frenectomy for tongue-tie, lip-tie, or cheek-tie on breastfeeding outcomes: A systematic review of articles over time and suggestions for management. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2023;171:111638.
