Dagelijkse verwijdering van tandplak is essentieel om gingivitis, parodontitis en cariës te voorkomen.[1] Door middel van wetenschappelijk onderzoek ontstaat er meer bewijs, wat leidt tot nieuwe systematische reviews en netwerk-meta-analyses. Onlangs zijn er twee relevante studies gepubliceerd die handtandenborstels onderzochten. Daarom is het nu tijd in deze column voor twee evidence-based updates over handtandenborstels.
Update 1: Eigenschappen borstelharen handtandenborstel
Kaneyasu et al. (2024) onderzochten in hun scoping review de eigenschappen van borstelharen van handtandenborstels en het effect op het verminderen van tandplak en gingivitis. De resultaten lieten zien dat een handtandenborstel met kruislings geplaatste borstelharen (cross-angle) de meeste tandplak verwijdert bij de marginale gingiva en in de interdentale ruimtes. Daarnaast bleken tandenborstels met zachte, afgeronde borstelharen effectief in het verminderen van tandplak en gingivitis en hadden een kleinere kans op beschadiging van de gingiva in vergelijking met medium of harde borstelharen. Hoewel ook mediumharde tandenborstels effectief plak kunnen verwijderen, hebben zachte borstelharen de voorkeur vanwege het lagere risico op gingivale schade. De onderzoekers adviseren om twee keer per dag minstens twee minuten te poetsen, bij voorkeur met de gemodificeerde Bass-methode.[2] Maar is de Bass-methode wel de meest effectieve poetsmethode?
Update 2: Poetsmethode handtandenborstel
In de eerdere systematische review van Rajwani et al. (2020) werden verschillende onderzoeken geëvalueerd waarin de effectiviteit van diverse poetsmethoden met een handtandenborstel werd onderzocht. De bewijskracht was echter beperkt door het ontbreken van goed uitgevoerde en vergelijkbare studies. Hierdoor kon niet worden vastgesteld welke poetsmethode het meest effectief was.[3]
In een recente systematische review met netwerkanalyse van Deinzer et al. (2024) werd de effectiviteit van drie poetsmethoden (schrob, Bass en Fones-methode) bij het verwijderen van tandplak en het verminderen van gingivitis onderzocht.[4] De Fones-methode, ontwikkeld door Alfred C. Fones, is een circulaire poetstechniek waarbij de tanden op elkaar staan. Voor de palatinale en linguale vlakken wordt de mond iets geopend en kleine cirkelbewegingen gemaakt en op de kauwvlakken wordt een schrobbeweging gemaakt.[5]
De resultaten uit deze netwerkanalyse laten helaas geen sterke eenduidige resultaten zien en daarbij is de evidentie van lage zekerheid. In de praktijk houdt dit in, dat de evidentie suggereert dat een bepaalde interventie een effect kan hebben, maar dat er een aanzienlijke kans is dat toekomstige, beter uitgevoerde onderzoeken waarschijnlijk andere resultaten laten zien. Wanneer er evidentie met een lage zekerheid is, betekent dit dat de conclusies die worden getrokken, onzeker zijn vanwege beperkingen in de onderzoeksopzet en kwaliteit, hoeveelheid of consistentie van de gevonden gegevens.
Met deze kanttekening moeten de resultaten van de netwerkanalyse geïnterpreteerd worden. Uit de resultaten blijkt, dat voor plakverwijdering en het verminderen van gingivitis er bewijs van zeer lage zekerheid is, dat de Fones- en Bass-methoden even effectief zijn en enigszins de voorkeur hebben boven de schrob-methode.[4]
Afsluitend
Als mondzorgprofessional speel je een belangrijke rol in het verbeteren van de mondgezondheid door patiënten te adviseren over de juiste poetsmethode en de keuze van de tandenborstel. Op dit moment blijft het lastig om te bepalen welke poetsmethode met een zachte cross-angle handtandenborstel het meest effectief is.
Lees ook: Factchecking: Wel of niet direct tandenpoetsen na zure voedingsmiddelen?
Bronnen
1.Chapple, I. L. et al. (2015). Primary prevention of periodontitis: managing gingivitis. Journal of clinical periodontology, 42 Suppl 16, S71–S76.
2.Kaneyasu, Y., Shigeishi, H., Niitani, Y., Takemoto, T., Sugiyama, M., & Ohta, K. (2024). Manual toothbrushes, self-toothbrushing, and replacement duration to remove dental plaque and improve gingival health: A scoping review from recent research. Journal of dentistry, 148, 105240.
3.Rajwani, A. R., Hawes, S. N. D., To, A., Quaranta, A., & Rincon Aguilar, J. C. (2020). Effectiveness of Manual Toothbrushing Techniques on Plaque and Gingivitis: A Systematic Review. Oral health & preventive dentistry, 18, 843–854.
4.Deinzer, R., Weik, U., Eidenhardt, Z., Leufkens, D., & Sälzer, S. (2024). Manual toothbrushing techniques for plaque removal and the prevention of gingivitis-A systematic review with network meta-analysis. PloS one, 19(7), e0306302.
5.Machado, K. (27 augustus 2024). Brushing Up: A Refresher on Different Toothbrushing Methods. Today’s RDH. Geraadpleegd op 20 november 2024 van https://www.todaysrdh.com/brushing-up-a-refresher-on-different-toothbrushing-methods/
