Voor veel patiënten zijn witte tanden belangrijk. Het gebruik van whitening tandpasta’s is een van de manieren om wittere tanden te krijgen. Sinds een aantal jaren zijn er whitening tandpasta’s met (actieve) koolstof (charcoal). Hoe goed zijn deze tandpasta’s in het witter maken van het gebit? En is het gebruik (on)schadelijk?
‘Bleekeffect’
Verkleuringen van of vlekken op de gebitselementen zijn over het algemeen organische verbindingen. Het mechanisme van tanden bleken wordt gebaseerd op de ‘chromofoor theorie’, waarbij het gaat om de interactie van waterstofperoxide met deze organische verbindingen.[1] Chromoforen zijn groepen atomen die licht absorberen en weer uitzenden en daarmee een verbinding kleur geven, zogenaamde kleurdragers.[2]
Wanneer reactieve zuurstofsoorten, zoals waterstofperoxide, vlekken tegenkomen, worden de ketens van deze organische verbindingen omgezet in eenvoudigere structuren of veranderen hun optische eigenschappen, waardoor de kleur van de vlek vermindert. De ontkleuring van de gebitselementen treedt op door het onder andere uiteenvallen van chromoforen in kleurloze verbindingen.
De snelheid van ontbinding en de vorming van het actieve zuurstof zijn afhankelijk van temperatuur, concentratie van het peroxide en pH.[1] Actieve koolstof heeft het vermogen om pigmenten te absorberen, zoals deze chromoforen.[3]
Effectiviteit en veiligheid
Op PubMed is weinig evidentie te vinden over de effectiviteit en veiligheid van koolstof bevattende tandpasta. Een systematische literatuurreview uit 2017 concludeerde dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is om eventuele cosmetische voordelen en verbeteringen voor de mondgezondheid aan te tonen van deze ‘zwarte’ tandpasta’s.[4]
Dit werd geconcludeerd op basis van de analyse van 13 artikelen waarvan er in 7 geen controlegroepen waren. Daarvan werd er in de 6 cross-sectionele onderzoeken in 2 onderzoeken cariësreductie gevonden, in 1 onderzoek werd er geen verschil gevonden en in 3 onderzoeken concludeerde men dat er een toename in cariës en glazuurabrasie was.
Daarbij hadden van de 50 online bestelde koolstof bevattende tandpasta’s maar een aantal een lage abrasiviteit (RDA-waarde) en bevatten een groot aantal tandpasta’s geen fluoride.[4,5]
Made by Pidpenky
Een bekende koolstof bevattende tandpasta is Black-is-White (Curaprox). Op de website is te vinden, dat deze tandpasta een RDA-waarde heeft van 50.[6] Ter vergelijking: Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) hanteert een maximale RDA-waarde, die niet hoger mag zijn dan 250. Normale fluoridetandpasta heeft een RDA-waarde van 100.[7]
Black-is-White (BW) werd in het in-vitro onderzoek van Vaz et al. (2019) onderzocht met een aantal andere whitening tandpasta’s, zoals de blue-covarine bevattende tandpasta Oral B 3D White Perfection (3DW). Op glazuurpreparaten werden deze tandpasta’s onderzocht met behulp van een poetsmachine. Na een eenmalige poetscylus bleek dat bij BW geen optisch whitening effect optrad en bij 3DW wel.[3]
Na meerdere poetscycli vertoonden alle onderzochte whitening tandpasta’s een significant whitening effect. Bij BW was dit effect echter minder groot.[3] Daarnaast zijn de kosten van een tube BW bijna zes keer hoger dan van 3DW.[8]
Conclusie
Langdurige gerandomiseerde onderzoeken bij patiënten zijn nodig om het whitening effect, abrasiviteit en veiligheid van koolstof bevattende tandpasta’s te bepalen. Op dit moment is er vrijwel geen evidentie om deze ‘zwarte’ tandpasta’s te adviseren voor een wittere glimlach.
Lees ook: Aloë Vera in tandpasta en mondspoelmiddelen
Bronnen
1.Kwon SR & Wertz PW. Review of the Mechanism of Tooth Whitening. J Esthet Restor Dent. 2015;27:240-257.
2.NWO Instituten. [https://www.nwo-i.nl/nieuws/2004/12/23/groen-fluorescerend-eiwit-geeft-verborgen-toestanden-prijs/] Geraadpleegd op 15 juli 2019.
3.Vaz VTP et al. Whitening toothpaste containing activated charcoal, blue covarine, hydrogen peroxide or microbeads: which one is the most effective? J Appl Oral Sci. 2019;27:e20180051.
4.Brooks JK et al. Charcoal and charcoal-based dentifrices: A literature review. J Am Dent Assoc. 2017;148(9):661-670.
5.Slot DE. Zwart op Wit. Excerpten. Ned Tijdschr Tandheelkd oktober 2018; 125:549-555.
6.Curaprox. [https://www.curaprox.com/data/downloads/21427792206Black_Is_White_e.pdf] geraadpleegd op 15 juli 2019.
7.Algemeen Dagblad. Onderzoek bewijst: Whiteningtandpasta zorgt inderdaad voor witter gebit. 08-06-2017. [https://www.ad.nl/wetenschap/onderzoek-bewijst-whiteningtandpasta-zorgt-inderdaad-voor-witter-gebit~aa6d2837/] geraadpleegd op 15 juli 2019.
8.Tandartsplein. [www.tandartsplein.nl] geraadpleegd op 15 juli 2019.
