Dentine hypersensitiviteit (overgevoeligheid) wordt in de volksmond ook wel ‘gevoelige tanden’ of ‘gevoelige tandhalzen’ genoemd.
Wat is dentine hypersensitiviteit ?
Dentine hypersensitiviteit wordt gekenmerkt door een korte, scherpe pijn als gevolg van blootliggend cervicaal dentine als reactie op verschillende stimuli (aanraking, thermisch, chemisch), die niet kunnen worden toegeschreven aan andere tandheelkundige pathologie.[1] Dentine hypersensitiviteit treedt dus meestal op door externe stimuli, zoals tijdens koud en/of warm eten en drinken of tandenpoetsen.[2]
Dentine hypersensitiviteit komt regelmatig voor en de prevalentie wordt geschat op 33.5% [3] en kan ontstaan door het gebruik van zure en erosieve voedingsmiddelen [4] en gingivale recessies [5]. Ook de mate van abrasiviteit van de tandpasta en de hardheid van de filamenten van de tandenborstel lijken hierbij een rol te spelen. [4]
Over het algemeen neemt dentine hypersensitiviteit af naar mate de leeftijd vordert. Dit komt door de afname van het aantal dentine tubuli en de vorming van secundair en tertiair dentine. De vorming van secundair of tertiair dentine zorgt voor extra beschermende ‘laag’ van het dentine tussen de pulpa en de externe omgeving.[6]
Dagelijkse activiteiten kunnen verstoord worden door dentine hypersensitiviteit, waardoor de kwaliteit van leven negatief wordt beïnvloed.[7] Deze negatieve invloed op het dagelijks leven zorgt er voor dat patiënten advies en hulp vragen aan mondzorgprofessionals.
Effectiviteit tandpasta voor gevoelige tanden
Een specifieke tandpasta met actieve bestanddelen kan geadviseerd worden om dentine hypersensitiviteit te verminderen. Maar welke tandpasta is het meest effectief ?
De effectiviteit van deze tandpasta’s werd onderzocht in een systematic review met meta-analyse door Martins et al. (2020). De afname van dentine hypersensitiviteit wordt in onderzoeken meestal gemeten aan de hand van 3 verschillende soorten stimuli, namelijk door kou, lucht blazen/luchtstroom of tactiele stimulus, zoals aanraking met een sonde.
In deze systematic review werden de effecten van tandpasta’s met verschillende actieve bestanddelen om dentine overgevoeligheid te verminderen, vergeleken met ‘gewone’ tandpasta’s met fluoride.[8]
Er werden 125 randomised controlled trials in deze systematic review geïncludeerd. Uit de analysen bleek met middelhoge betrouwbaarheid, dat tandpasta’s met de bestanddelen kalium + tinfluoride, kalium + hydroxyapatiet, CSPS (calciumnatriumfosfosillicaat/Novamin) [9], tinfluoride of strontium en kalium de meeste verlichting gaven ten opzichte van fluoride tandpasta bij tactiele stimulus.[8]
CSPS verminderde bij de kou stimulus de gevoeligheid het beste (middelhoge betrouwbaarheid). Bij het blazen met lucht werd gevonden dat tinfluoride en CSPS (hoge betrouwbaarheid) voor de meeste verlichting zorgden gevolgd door arginine, kalium + hydroxyapatiet en kalium + tinfluoride (middelhoge betrouwbaarheid). Er werd geconcludeerd dat tandpasta’s met het bestanddeel CSPS bij alle 3 de stimuli effectief zijn in het verminderen van dentine hypersensitiviteit.[8]
Advies voor de patient
Alle bovengenoemde actieve bestanddelen waren effectiever in het verminderen van dentine hypersensitiviteit dan tandpasta’s met gewone fluoride. De keuze van de tandpasta kan dus afhangen van de soort stimulus, waarbij de patient de gevoelige tanden ervaart.
Hou bij het advies van de tandpasta ook rekening met mogelijke risicofactoren in eet-, drink- en poetsgedrag, die het effect van de tandpasta negatief kunnen beïnvloeden.
Lees ook: Wittere tanden door ‘zwarte’ tandpasta ?
Bronnen
1.Holland GR, Narhi MN, Addy M, Gangarosa L, Orchardson R. Guidelines for the design and conduct of clinical trials on dentine hypersensitivity. J Clin Periodontol. 1997;24(11):808-813.
2.Teixeira DNR, Zeola LF, Machado AC, et al. Relationship between noncarious cervical lesions, cervical dentin hypersensitivity, gingival recession, and associated risk factors: A cross-sectional study. J Dent. 2018;76:93-97.
3.Favaro Zeola L, Soares PV, Cunha-Cruz J. Prevalence of dentin hypersensitivity: Systematic review and meta-analysis. J Dent. 2019;81:1-6.
4.O’Toole S, Bartlett D. The relationship between dentine hypersensitivity, dietary acid intake and erosive tooth wear. J Dent. 2017;67:84-87.
5.Fukumoto Y, Horibe M, Inagaki Y, et al. Association of gingival recession and other factors with the presence of dentin hypersensitivity. Odontology. 2014;102(1):42-49.
6.Dowell P, Addy M. Dentine hypersensitivity–a review. Aetiology, symptoms and theories of pain production. J Clin Periodontol. 1983;10(4):341-350.
7.Douglas-de-Oliveira DW, Vitor GP, Silveira JO, Martins CC, Costa FO, Cota LOM. Effect of dentin hypersensitivity treatment on oral health related quality of life – A systematic review and meta-analysis. J Dent. 2018;71:1-8.
8.Martins CC, Firmino RT, Riva JJ, et al. Desensitizing Toothpastes for Dentin Hypersensitivity: A Network Meta-analysis. J Dent Res. 2020;99(5):514-522.
9.Novamin Technology Science. GlaxoSmithKline. [https://www.gskhealthpartner.com/en-gb/oral-health/brands/sensodyne/science/novamin/] Geraadpleegd 26 oktober 2021.
De blog is een bewerking van een column in het Nederlands Tijdschrift voor Mondhygiene (2021)
