Onze mondgezondheid wordt beïnvloed door onze leefstijl én leefomgeving. Leefstijl is een manier van leven, die gebaseerd is op een interactie tussen levensomstandigheden en individuele gedragspatronen, bepaald door sociaal-culturele factoren, en persoonlijke kenmerken.[1]
Uit onderzoek is gebleken, dat een ongezonde leefstijl een risicofactor is voor diverse chronische ziekten, en heeft gevolgen voor productiviteit en arbeidsparticipatie. De World Health Organisation (WHO) schreef in 2014 meer dan tweederde van de wereldwijde doodsoorzaken toe aan chronische ziekten, zoals hart-en vaatziekten, longziekten, kanker en diabetes.[2] Ongezonde gedrag is maar liefst verantwoordelijk voor bijna 20 procent van de ziektelast. Ongezond gedrag kan veranderd worden door gezondheidsbevordering door individueel gedrag van mensen te beïnvloeden, maar ook door een gezonde leefomgeving te creëren.[2]
Een gezonde leefstijl bestaat uit verschillende onderdelen, die ook wel de BRAVO-factoren genoemd worden. BRAVO staat voor de volgende vijf leefstijlthema’s: meer Bewegen, stoppen met Roken, matig gebruik van Alcohol, gezonde Voeding, en voldoende Ontspanning. [3]
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat interventies die op meerdere van deze thema’s inspelen effectief zijn.[4-6] Deze interventies worden gecombineerde leefstijlinterventies genoemd (GLI)[7], waarbij er begeleiding is op alle BRAVO-factoren.
Tijdens een GLI wordt iemand 12 maanden begeleid bij gezonde voeding en het aanleren van gezonde eetgewoontes en is er aandacht voor gezond bewegen volgens de richtlijn Gezond Bewegen. Tevens wordt geleerd hoe deze zaken toe te passen in het dagelijks leven. Maar misschien nog belangrijker, er wordt geleerd hoe de gedragsverandering en een gezonde leefstijl vol te houden. Hierin wordt iemand ook nog 12 maanden begeleid. Voor volwassenen met obesitas of overgewicht en een extra risicofactor, zoals voor hart -en vaatzieken, diabetes Type 2 of slaapapneu of artrose een gezondere leefstijl, wordt GLI vergoed vanuit de basisverzekering.[8]
Uit Nederlandse onderzoeken blijkt dat GLI’s effectief zijn in onder andere langdurig gewichtsverlies, vermindering van diabetes en stress en zorgen voor meer beweging en blijvend gezondheidsgedrag.[9-11]
In de (wetenschappelijke) literatuur is niets te vinden of er tijdens GLI’s ook aandacht is voor de mondgezondheid. Er is (nog) geen evidentie wat het effect van GLI’s zijn op de mondgezondheid. Wellicht is de bijvangst van een gezondere leefstijl ook een goede mondgezondheid en mondverzorging. Gezondere leefstijlkeuzes zijn (in)direct van invloed op het immuunsysteem en ontstekingsreacties in het lichaam en vermindert mogelijk ook de vatbaarheid van het parodontium op ontsteking en verhogen dus de ‘immuunfitheid’.[12]
Natuurlijk hebben wij als mondzorgprofessionals oog voor een gezonde leefstijl. Echter ligt de focus vaak op één specifiek onderdeel van de BRAVO-factoren. Bijvoorbeeld een voedingsadvies over een minder suikerhoudend dieet, minder eetmomenten of het stoppen met roken, maar nog niet op alle BRAVO-factoren.
Ondanks dat cariës, parodontitis en tanderosie multifactoriële oorzaken hebben en bij andere ziekten een geïntegreerde aanpak voor alle BRAVO-factoren effectiever blijkt. Aangezien gezonde leefstijlkeuzes, zoals voldoende bewegen en slaap, minder alcohol drinken, gevarieerde voeding belangrijk zijn voor de (mond)gezondheid, is een samenwerking met een gediplomeerde leefstijlcoach misschien een interessante optie.
Lees ook: Vega(n) dieet en mondgezondheid
Bronnen:
1.Sakki, T. K., Knuuttila, M. L., Vimpari, S. S., & Kivelä, S. L. (1994). Lifestyle, dental caries and number of teeth. Community dentistry and oral epidemiology, 22(5 Pt 1), 298–302.
2.World Health Organization. Global status report on noncommunicable diseases 2014. Geneva: WHO, 2014.
3.Jansen, J., Schuit, A.J. & van der Lucht, F.J. (2002). Tijd voor gezond gedrag; Bevordering van gezond gedrag bij specifieke groepen. Rivm.nl. Geraadpleegd op 27 januari 2022, van https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/270555004.html
4.Unick, J. L., Beavers, D., Bond, D. S., Clark, J. M., Jakicic, J. M., Kitabchi, A. E., Knowler, W. C., Wadden, T. A., Wagenknecht, L. E., Wing, R. R., & Look AHEAD Research Group (2013). The long-term effectiveness of a lifestyle intervention in severely obese individuals. The American journal of medicine, 126(3), 236–242.e2422.
5.Gotthelf, L., Chen, Y. T., Rajagopalan, S., Wu, E. C., Doshi, I., & Addy, C. (2018). High intensity lifestyle intervention and long-term impact on weight and clinical outcomes. PloS one, 13(4), e0195794.
6.Burgess, E., Hassmén, P., Welvaert, M., & Pumpa, K. L. (2017). Behavioural treatment strategies improve adherence to lifestyle intervention programmes in adults with obesity: a systematic review and meta-analysis. Clinical obesity, 7(2), 105–114.
7.Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (20 mei 2019). Werkzame elementen gecombineerde leefstijlinterventies. Loketgezondleven.nl. Geraadpleegd op 27 januari 2022, van https://www.loketgezondleven.nl/documenten/werkzame-elementen-gecombineerde-leefstijlinterventie
8.Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (z.d.) Gecombineerde leefstijlinterventie. Loketgezondleven.nl. Geraadpleegd op 27 januari 2022, van https://www.loketgezondleven.nl/zorgstelsel/gecombineerde-leefstijlinterventie
9.Schutte, B. A., Haveman-Nies, A., & Preller, L. (2015). One-Year Results of the BeweegKuur Lifestyle Intervention Implemented in Dutch Primary Healthcare Settings. BioMed research international, 2015, 484823.
10.Duijzer, G., Haveman-Nies, A., Jansen, S. C., Beek, J. T., van Bruggen, R., Willink, M., Hiddink, G. J., & Feskens, E. (2017). Effect and maintenance of the SLIMMER diabetes prevention lifestyle intervention in Dutch primary healthcare: a randomised controlled trial. Nutrition & diabetes, 7(5), e268.
11.Van Rinsum, C., Gerards, S., Rutten, G., Philippens, N., Janssen, E., Winkens, B., van de Goor, I., & Kremers, S. (2018). The Coaching on Lifestyle (CooL) Intervention for Overweight and Obesity: A Longitudinal Study into Participants’ Lifestyle Changes. International journal of environmental research and public health, 15(4), 680.
12.Haverkort, L., & Laleman, I. (2021). Leefstijl en parodontologie [Lifestyle and periodontology]. Nederlands tijdschrift voor tandheelkunde, 128(12), 619–624.
